Bulgur Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Bulgurun Tanımı ve Önemi

Bulgur, buğday bitkisinin belli işlemlerden geçirilip işlenmesiyle elde edilen lezzetli ve besleyici bir tahıl ürünüdür. Anadolu'da geniş bir yelpazede yemeklerde kullanılmakta ve yöresel bir ürün olarak öne çıkmaktadır. Bulgur, ekonomik olması ve yerel halkın kolaylıkla üretim yapabilmesi nedeniyle yaygın olarak tercih edilen bir gıda maddesidir. Besleyici, doyurucu ve karbonhidrat açısından zengin olması nedeniyle pirinçten daha fazla tercih edilmektedir. Bulgurun bu değerli özellikleri, ana maddesi buğdayın yapısından kaynaklanmaktadır.

Buğdayın Yapısı ve İçeriği

Buğday, üç ana kısımdan oluşur: öz (embriyo), kepek ve endosperm. Endosperm kısmı, nişasta ve protein içererek buğdayın enerji veren bölümüdür. Gerekli olan besin maddelerinin çoğu ise öz ve kepek bölümlerinde bulunur. Öz ve kepekte bulunan önemli besin maddeleri arasında çinko, krom, magnezyum mineralleri, B12 hariç tüm B vitaminleri, diyet posası, fenol çeşitleri, selenyum ve fitat gibi bileşenler yer alır.

Bulgurun Üretim Süreci

Günümüzde bulgur fabrikalarda üretiliyor olsa da, geçmişte bulgur üretimi evlerde yapılırdı ve bu gelenek hala bazı aileler tarafından sürdürülmektedir. Üretim süreci temelde aynıdır. Buğday tarlasındaki buğdaylar biçerdöver ile biçilir. Buğday bitkisinin sapı fabrikada ayrılır ve hayvansal besin olan saman yapımında kullanılır. Bulgurun ana maddesi olan buğday tanesi, uygun miktarda su ile karıştırılarak haşlanır. Haşlanmış buğday, kuru, düz, temiz ve güneş alan bir zemine serilerek kurutulur. Kuruyan buğday, bulgur olmak üzere değirmene götürülür ve burada kabuğundan ayrılır. Geleneksel yöntemlerle zor olan bu işlem, günümüzde modern değirmenlerde daha kolay hale gelmiştir.

Bulgurun Saklanması

Bulgur, tercihe göre telis çuvallarda veya bez torbalarda saklanabilir. Saklama ortamının serin, rutubetsiz ve havadar olması önemlidir. Uygun koşullarda 3 yıla kadar saklanabilir. Saklama süresini uzatmak için bulgura bir miktar tuz eklenmesi, böceklenmeyi ve güve oluşumunu önleyici etki yapar. Temiz bulgurun kuru olması, buğday kokusu dışında başka kokular barındırmaması ve topaklanma yapmaması gerekmektedir.

Bulgurun Başlıca Özellikleri

Follik asit içerir, her yaşta insan için önemlidir. Özellikle hamile kadınlar bol bol tüketmelidir.
Doymamış yağ içerir, kolesterol içermez ve kilo aldırmaz. Diyet yapan ve obezite ile mücadele eden insanlar için önemli bir gıdadır.
Yüksek mineral ve selüloz içeriği sayesinde besin emilimini hızlandırır, kabızlığı önler ve bağırsak kanserine karşı koruyucudur.
Radyasyonu emmez ve radyasyona karşı dayanıklıdır, kanserojen etkisi yok denecek kadar azdır.
Besin değeri diğer buğday ürünlerine göre yüksektir. Özellikle bakliyatlarla karıştırıldığında besin değeri daha da artar.
Küf oluşumuna karşı dayanıklıdır ve raf ömrü diğer ürünlerden daha uzundur.
Bağışıklık sistemini güçlendirir ve metabolizmayı hızlandırır.
B vitamini deposudur.
Çinko, magnezyum ve krom gibi mineraller içerir.
Yeterli miktarda tüketildiğinde günlük lif ihtiyacını karşılayabilir, sindirim sistemi dostudur.
Kan şekerini yükseltmez, bu nedenle şeker hastaları tarafından da güvenle tüketilebilir.

Bulgur, hem besleyici özellikleri hem de ekonomik ve kolay üretim süreçleriyle, sağlıklı bir yaşam için önemli bir besin kaynağıdır.